Türkiye’nin, seyir füzelerini hedeflerine taşıyacak yerli motorlarının çeşidi ve teslimat adetleri artarken, motorlara ortalama 10 ülkeden talep geldi.
Türkiye’de müdafa sanayisinde her geçen gün teknoloji alanında bir yenilik yaşanıyor.
Türk mühendisler, kendilerine verilen imkanlar kapsamında sınırları zorlayarak yerli ve ulusal bir müdafa sanayisi için yeni projeler hayata geçiriyor.
Türkiye’nin yerli turbojet motorları KTJ-3200 ve KTJ-1750 ilk kez SAHA EXPO Müdafa, Havacılık ve Uzay Endüstri Fuarı’nda sergilendi.
Kale Grubu Başkan Yardımcısı ve Teknik Grup Başkanı Osman Okyay, motor projelerine ilişkin yapmış olduğu açıklamada, grup olarak turbojet motor geliştirme ve üretme mevzusunda 10 senedir çalıştıklarını söylemiş oldu.
Müdafa Sanayii Başkanlığı ile ortaklık yapılmış oldu
Bu sürede ilk olarak bu şekilde bir motorun geliştirilebilmesi için lüzumlu olan tüm altyapıyı kurduklarını özetleyen Okyay, burada da Cumhurbaşkanlığı Müdafa Sanayii Başkanlığının liderliği ve vizyonuyla hareket edildiğini belirtti.
Motorların, bilhassa jet motorlarının, müdafa sanayisindeki en mühim bileşenlerden bulunduğunu vurgulayan Okyay, bu emek harcamaları yapabilmek için uçuştaki şartları yerde sağlayabilecek bir kontrol düzeneği geliştirdiklerini beyan etti.
Okyay, şöyleki konuştu:
“Tüm sistemler Türkiye’de geliştirildi”
“Motorun üstündeki tüm şeyler, tüm alt sistemler hepsi Türkiye’de geliştirildi ve üretilir hale geldi. Bunu yapmak 10 yıl sürdü. Eğer bazı komponentleri yurt dışından tedarik yöntemine gitsek daha süratli çıkarabilirdik. Gayemiz herhangi bir engelleme vesaire vardığında üretimine devam edebilmekti. Arkadaşların yoğun çalışmasıyla motor bu şekilde çıktı.”
SOM ve Atmaca füzelerinde kullanılacak KTJ-3200 motorunun seri üretim anlaşmasını geçen yıl imzaladıklarını kaydeden Okyay, tüm alt sistemler ve motorun toplamının seri üretime geçişinin birazcık zaman aldığını belirtti.
Tüm bu süreçleri geçtiklerini ve teslimatlara başladıklarını bildiren Okyay, “Geçtiğimiz ay 4 motorun teslimatını gerçekleştirdik. KTJ-3200 dediğimiz 3200 newtonluk turbojet motorlar. Gelecek yıl oldukca yükselen adetlerle teslimatları devam edecek. Burada sayılara oldukca girmek istemiyorum fakat önümüzde; biz rampa deriz, ciddi bir rampa var. O rampayı çıkıp, ciddi adetlerde üretimler ve teslimatlar yapacağız gelecek yıl.” dedi.
Çakır füzesi yerli motorla buluşacak
Osman Okyay, motor geliştirme projelerinde KTJ-3200 ile sınırı olan kalmadıklarını, ülkenin gereksinim duyan 3 değişik motor daha geliştirdiklerini söylemiş oldu.
Bunlardan birinin Çakır füzesinin motoru olarak vazife yapacağını ifade eden Okyay, ilk motoru 10 senede geliştirirken Çakır motorunu 1,5 yıl şeklinde oldukca kısa sürede geliştirdiklerini belirtti.
Okyay, başlangıçta oldukca maliyetli ve oldukca uzun süreler alan gelişmenin, kabiliyet kazandıkça daha sonraki projelerin oldukca daha süratli yapılmasını sağladığını altını çizdi. Okyay, “Bizde de o oldu. İlk projede kazanılan informasyon birikimi ve altyapıyla ikinci motoru oldukca daha süratli geliştirdik. 1750 newtonluk bir motor geliştirdik. Bu, Çakır füzemizin motoru olacak. Onun da ilkinin teslimatını bu ay sonunda yapıyoruz. Dolayısıyla uçuş testleri başlamış olacak, önümüzdeki yıl başlangıcında, ocak ayı şeklinde planlanıyor.” diye konuştu.
Kara Atmaca’ya 3700 newtonluk motor
Atmaca füzesinin kara versiyonu olan “Kara Atmaca” için daha yüksek itkiye haiz, 3700 newtonluk üçüncü bir motor geliştirdiklerini bildiren Okyay, “Tasarımı bitti, prototipi üretiliyor. Gelecek yıl bu vakitlerde her halde ilk motorunu veriyor oluruz.“ dedi.
Arat adlı bir başka motor geliştirme projesi yürüttüklerini de dile getiren Osman Okyay, “Geçtiğimiz kasım ayında imzalamıştık. O, birazcık zorlayıcı bir proje. Oldukça daha uzun ömürlü motor isteniyor orada. Dolayısıyla onun emek harcamaları devam ediyor. İlk yıl, 40 aylık bir proje aslen. Fakat daha kısa zamanda tamamlayabilmeyi hedefliyoruz. Projenin ilk 2 aşaması geçildi. Süratli şekilde tamamlayacağız diye umut ediyorum.“ ifadelerini kullandı.
Batılı ülkeler de Türkiye’nin kapısını çaldı
AA’nın haberine gore, ihracat mevzusunda pazar aramaya yönelik hususi bir gayretlerinin şu ana kadar olamadığını dile getiren Okyay, şunları kaydetti:
“Oldukça ilginçtir, motor mevzusu dünyada da aslen mühim bir darboğaz, oldukca azca üreticisi var dünyada. Bizim şeklinde, bilhassa hiçbir kısıtlamaya doğal olarak olmayan motor üretebilen şirket sayısı oldukca oldukca azca. Bu motorların haberleri çıktığında bu tarz şeyleri duyarak kapımıza ortalama 10 ülke gelmiştir. Hepsi oldukca oldukca ciddi talepler. Bir kısmını biz bekletiyoruz, bir kısmında sözleşme görüşmeleri devam ediyor. Bunların içinde gelişmiş Batılı ülkeler var. Bu daha da garip bir şey açıkçası. Motor mevzusu bizim Batıya bağımlı olduğumuz bir alan. Batılı bir ülkenin bizlerden motor istiyor olması ve dahası kendileri için hususi motor geliştirmemizi istemeleri mühim. Motor geliştirebilme kabiliyetimize itimat anlama gelir bu. Bu, daha da sevinç verici bir şey. Olan bir motorun üretimi şeklinde değil. Bu talepleri değerlendirmeye çaba ediyoruz. Şu anda epey bir yoğunluğumuz var fakat ihracat bizim için mühim.“
