Son dakika haberi: Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Birleşmiş Milletler (BM) 77. Genel Kurulu için bulunmuş olduğu New York’ta, Amerikan PBS kanalının konuğu olarak, dış siyaset ve dünya gündemine ilişkin değerlendirmelerde bulunmuş oldu. Erdoğan, programda Ukrayna-Rusya arasındaki görüşmelerden, Türkiye’nin AB ve ABD ile olan ilişkilerine kadar çeşitli mevzularla ilgili açıklamalar yapmış oldu. Erdoğan, “Siyasal yaklaşımla karar vererek F-16 mevzusunda Türkiye’ye hala bir yaptırım uygulama yoluna gitmek iki dost ülke için fazlaca yanlış bir şey. Son olarak Sayın Biden, bunu çözme noktasında bana yemin etti.” dedi.
ABD-TÜRKİYE İLİŞKİLERİ
“Sizce şu an Türkiye-ABD ilişkileri ne durumda?” sorusuna Cumhurbaşkanı Erdoğan, “İdeal bir konumdadır diyemem. Bu sebeple bizim şu anda ABD’yla dış tecim hacmimizin buralarda olmaması lazım. Bizim Sayın Trump döneminde de belirlediğimiz bir sayı vardı, ‘100 milyar doları bulmalıyız’ demiştik. Fakat maalesef şu anda fazlaca fazlaca gerilerdeyiz.” diye yanıtladı.
Türkiye-ABD tecim hacminin 20, 25, 30 milyar dolar olmaması icap ettiğini vurgulayan Erdoğan, “Bizim bu tarz şeyleri aşmamız lazım.” diye konuştu.
“YAPTIRIM, İKİ DOST ÜLKE İÇİN ÇOK YANLIŞ BİR ŞEY”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye-ABD ilişkilerinin müdafa sanayisinde de istenilen yerde olmadığını belirterek, şu değerlendirmede bulunmuş oldu:
“Müdafa sanayini iyi bir yere taşımamız lazım. İşte örneğin bizim F-16 meselemiz var. Biz sizden F-16 almışız. Şimdi sizden F-16 aldığımıza nazaran bunun gerisinin gelmesi lazım. Fakat burada siyasal yaklaşımla karar vererek F-16 mevzusunda Türkiye’ye hala bir yaptırım uygulama yoluna gitmek iki dost ülke için fazlaca yanlış bir şey. Son olarak Sayın Biden, bunu çözme noktasında bana yemin etti. Şu anda Biden’ın buna pozitif baktığını biliyorum. Hatta Cumhuriyetçilerle de görüşmelerimiz oldu, onlar da buna pozitif bakacaklarını söylediler. Şimdi F-16 mevzusunda eğer biz ABD’dan istediğimiz neticeyi alamazsak ne yapacağız? Başımızın çaresine bakacağız. Siz kalkıp da Yunanistan’a F-16 mevzusunda her türlü desteği vereceksiniz, orada üsler kuracaksınız fakat Türkiye şeklinde NATO’daki dost ülkeye ve ilk 5 içinde NATO’da her türlü desteği veren ülkeye bu desteği vermeyeceksiniz. Bu durumda Türkiye’nin yapacağı iş de başının çaresine bakmaktır. Yoksa bunun haricinde bizim ABD’yla sıkıntımız yok.”
“DÜNYANIN TÜM LİDERLERİYLE GÖRÜŞÜRÜZ”
“Şangay İşbirliği Örgütüne katılma niyetiniz var. Bu örgütte Rusya, Çin, İran var. Bu, NATO’dan fazlaca değişik kıymet ve hedefleri olan bir teşkilat. Siz ülkenizin doğunun parçası mı olmasını istiyorsunuz batının parçası mı?” şeklindeki soruya karşılık Erdoğan, şu açıklamayı yapmış oldu:
“Şunu fazlaca açık net söylemem lazım, biz dünyanın parçasıyız; ne doğunun ne batının… Bizim için ülkemizin coğrafi olarak büyük bir kısmı doğuya aittir. Batıya ilişik olan kısmı ayrıdır. Fakat Avrupa Birliği 52 senedir bizi sürekli oyalamıştır. Avrupa Birliği, 52 senedir bizi ne yazık ki hala üye yapmamıştır. Avrupa Birliği içinde bizim durumumuzda olan bir başka ülke yok. Hala da oyalamaya devam ediyorlar. Oysa NATO ülkesiyiz. NATO ülkesi olduğumuz halde NATO ülkeleri dahi Avrupa Birliği süreci içinde bizi oyalamaktadır. Biz NATO’nun içinde verdiğimiz desteklerle ilk beşin içinde yer edinen bir ülkeyiz. Bizim NATO’da bu şekilde de bir konumumuz var.”
“AVRUPA BİRLİĞİ’NE HESAP VERECEK DEĞİLİZ”
“Bu şekilde kuvvetli bir konumu olan Türkiye’nin bu şekilde oyalama taktikleriyle bir kenarda tutulması şüphesiz ki bizim için fazlaca fazlaca manidardır. İster istemez değişik arayışlar içine girme durumunda da olabiliriz. Avrupa Birliği 52 senedir bizi tutacak, bizi yanına yaklaştırmayacak ve ondan sonrasında da ‘Niçin şurayla görüştü, niçin burayla görüştü?’ diyecek. Görüşürüm. Bu görüşmeleri yaparken de biz Avrupa Birliği’ne bu aşamada hesap verecek değiliz. Biz dünyanın tüm ülkeleriyle görüşürüz. Ben Sayın Şi’yle de görüşürüm, Sayın Putin’le de görüşürüm, Sayın Modi’yle de görüşürüm. Tüm ülkelerle görüşmelerimi yaparım. Bu sebeple tamamımız bu dünyanın birer parçasıyız. Avrupa Birliği üyesi ülkelerle görüşmeler yaptığımız süre bizlere ‘Niçin onlarla görüştünüz?’ diye bir sual gelmedi. Biz şu anda bilhassa Şanghay İşbirliği Teşkilatında olan ülkelerle iyi mi bir tutum içindeysek onlarla da aynı tutum içinde süreci işleteceğiz”
“TEK ARZUMUZ SAVAŞIN BARIŞLA SON BULMASIDIR”
“Rusya-Ukrayna harbinde şu an hangi tarafın üstün olduğu” sorusuna Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Doğrusu bir önder olarak ‘Rusya mı daha etkin, Ukrayna mı daha etkin’ arayışı içinde değilim. Tek arzumuz bu savaşın barışla son bulmasıdır. Gerek Sayın Putin’e gerek Sayın Zelenskiy’e benim ricam, tavsiyem bu olmuştur. İnsanların ölmesiyle neticelenen bir savaşın kazananı olmaz.” karşılığını verdi.
Tahıl koridorunu açmak için fazlaca çaba sarf ettiklerini ve İstanbul’daki anlaşmayla bunu gerçekleştirdiklerini özetleyen Erdoğan, “Oradan 2 milyon tonu aşan, 3 milyon tona yaklaşan ziraat ürünlerinin ihracı gerçekleşti. Şimdi yeni bir etap, bilhassa Rusya’daki ürünlerin de dünyaya açılması. Doğal burada benim tek arzum, gelişmiş ülkelere değil, azca gelişmiş yada fukara ülkelere buradan ürünlerin sevkiyatını sağlamaktır. Bunu başarabilirsek fukara ülkeler, azca gelişmiş ülkeler asla eğer olmazsa bu ürünlerle şu şekilde kendilerine gelmiş olurlar.” ifadesini kullandı.
“PUTİN DE BU İŞİ BİR AN ÖNCE BİTİRMENİN GAYRETİ İÇERİSİNDE”
Rusya-Ukrayna savaşının süratli bir halde bitmesinin iyi mi mümkün olabileceği sorusu üstüne Erdoğan, burada ağırlıklı olarak Rusya’nın tavrının fazlaca mühim bulunduğunu belirtti.
Özbekistan’da Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile etraflıca görüşmelerinin bulunduğunu hatırlatan Erdoğan, “Kendilerinin de aslına bakarsak bu işi artık bir an ilkin bitirmenin gayreti içinde bulunduğunu anladım. Bu gidişin sıkıntısı büyük. Bu aşamada, mesela şu anda 200 rehinenin takası mevzusunda bir mutabakat sağlandı. Bu güzel bir gelişme. Bu sebeple bu rehinelerle beraber orada fazlaca fazlaca mühim bir adım atılmış oluyor. Şu anda onun teknik boyutunu da dostlar yürütüyorlar. Bununla beraber güzel bir gelişmeyi elde etmiş olacağız. Öteki taraftan ziraat ürünleri vakasını gene tespit ettiğimiz arkadaşlarımız, teknik kadrolar etraflıca yürütüyorlar. Bunlar da doğal güzel gelişmeler fakat burada Ukrayna’nın da Rusya’yla aynı anlayışta olması lazım ve artık karşılıklı olarak bu çatışmaların, bu savaşın durdurulması noktasında emin olmak lazım.” değerlendirmesinde bulunmuş oldu.
Erdoğan, eğer Rusya-Ukrayna içinde bir sulh sağlanacaksa, burada alınan yerlerin iadesinin büyük ehemmiyet arz ettiğini belirterek, “İstenen, beklenen esasen bu. Bu mevzuda Sayın Guterres’in attığı adımlar da var. Bizim attığımız adımlar da var. Bu adımlarla beraber beklediğimiz bu iadelerin sağlanması hakikaten işimizi kolaylaştır.” dedi.
Rusya Devlet Başkanı Putin’den 2014’ten itibaren Kırım’ı da sahiplerine vermelerini rica ettiklerini özetleyen Erdoğan, “Bunlar hem de bizim soydaşlarımız. Eğer bu adımı atarsanız bizi de rahatlatırsınız, Ukrayna’yı da rahatlatırsınız, Kırım Tatarlarını da rahatlatırsınız.’ dedik. Fakat maalesef o günden bugüne orada bir adım atılamadı.” diye konuştu.
“HİÇBİR LİDER ‘BEN YANLIŞ YAPTIM’ DEMEZ”
“Sizce Putin, Ukrayna halkının kendini müdafa iradesini küçümseyerek aslına bakarsak yanlış hesap yaptığının bilincinde mı?” şeklindeki sual üstüne de Erdoğan, şunları söylemiş oldu:
“Hiçbir önder attığı adımdan sonrasında ‘Ben yanlış yaptım.’ demez. Bunu görmek lazım. Doğal bunu söylerken aynı şeyi Ukrayna için de düşünmek lazım. Acaba Sayın Zelenskiy bu şekilde bir adımı atarken ‘Ben yanlış yaptım.’ diye düşünüyor mu yada düşündü mü? Doğal liderler girdikleri bir yoldan geri dönüşleri fazlaca zorluk derecesi yüksek insanlardır. Şu anda bir tek Polonya’da 3 milyonu aşkın Ukraynalı sığınmacı var. Avrupa’nın birçok ülkelerine, bizlere dahi gelen Ukraynalı göçmenler var. Bunların tümünü ele aldığımız süre, 5 milyona yakın göçmen şu anda Ukrayna’dan çıkmış vaziyette. Doğal bu mevzuda bir liderin bu işe dayanması, doğrusu 35-36 milyon nüfusu olan Ukrayna’dan bu kadar insanoğlunun çıkmış olması kolay bir iş değil. Bir liderin de bunu anlatması kolay bir iş değil. Fakat liderler bu mevzuda kolay kolay pişmanlık duymuyor.”
“İŞGALLERİN GEREKÇESİ OLMAZ”
Erdoğan, “Sizce bu işgal, Rusların gerekçelendirebildiği bir işgal miydi?” sorusunu yanıtlarken ise şunları kaydetti:
“İşgallerin hiçbirisinin öne sürülen sebebi olmaz. Bir işgal noktasında bunun sebep netice ilişkisinin ne işe yaradığını en iyi özetleyebilecek olan bizlerden ziyade gerek Sayın Zelenskiy gerekse Sayın Putin’dir. En iyi onlar bunun gerekçelerini bilir. Bu gerekçeleri değerlendirdiğimiz süre, denge politikalarını gözeten bir ülke olarak Türkiye, burada her iki tarafı da dinlemekten yana. Onun için ısrarla bu liderleri bir araya getirme arzumuz var. Bir araya getirelim, bizzat kendilerinden bunu hep dinleyelim istedim. Hemen hemen bunu başarabilmiş değiliz fakat ümitsiz de değilim.” diye konuştu. (AA)
ANASAYFAYA DÖNMEK İÇİN TIKLAYINIZ
rn
","author":{"@type":"Person","name":"editor","url":"https://www.habergonder.com/author/editor/"},"articleSection":["Siyaset"],"image":{"@type":"ImageObject","url":"https://www.habergonder.com/wp-content/uploads/2022/09/15459300-700x400.jpg","width":700,"height":400},"publisher":{"@type":"Organization","name":"","url":"https://www.habergonder.com","logo":{"@type":"ImageObject","url":""},"sameAs":["https://www.facebook.com/jegtheme/","https://twitter.com/jegtheme","#","#"]}}