ensonhaber.com
6 Şubat’ta yaşanmış olan zelzele felaketinin peşinden ülke genelinde kentsel dönüşüm seferberliği başladı…
“Kentsel Dönüşüm Yasası” olarak da malum ve kentsel dönüşüme yönelik düzenlemeler içeren “Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun Teklifi” TBMM Genel Kurulu’nda meydana getirilen oylama sonucu kabul edildi.
Yargı süreçlerinin hızlandırılması amaçlanıyor
Kanunla, 6 Şubat 2023’te meydana gelen Kahramanmaraş merkezli
depremler sebebiyle genel hayata etkili afet bölgesi olarak kabul edilen
yerlerde, bu depremlerin ve akabinde meydana gelen depremlerin
etkisiyle oluşan hasarlarla bağlantılı olması kaydıyla, hak sahipliğine
ilişkin işlemler hariç olmak suretiyle hasar tespit raporlarına dayalı
olarak tesis edilen yönetimsel işlemlere karşı oluşturulan iptal davalarında yeni
usuller getiriliyor. Düzenlemeyle yargı süreçlerinin hızlandırılması
amaçlanıyor.
Buna gore, 10 gün içinde ilk araştırma yapılacak ve
dava dilekçesi ile ekleri tebliğe çıkarılacak. Müdafa verme süresi dava
dilekçesinin tebliğinden itibaren 15 gün olacak; bu süre bir defaya
mahsus olmak suretiyle en fazla 10 gün uzatılabilecek. Savunmanın verilmesi
yada müdafa verme süresinin geçmesiyle dosya tekemmül etmiş sayılacak.
Yürütmenin durdurulması talebine ilişkin olarak verilen kararlara itiraz edilemeyecek.
Bulgu
ve bilirkişi incelemesi yapılması ihtiyaç duyulan hallerde, dosyanın
tekemmülünden itibaren 15 gün içinde bulgu yapılacak. Tarafların hak ve
menfaatlerinin korunması bakımından zorunluluk bulunan hallerde bulgu ve
bilirkişi incelemesi, ilk incelemeyi müteakiben de yapılabilecek.
Bilirkişi raporları 15 gün içinde mahkemeye teslim edilecek.
Bilirkişilere ve bilirkişi raporlarına, raporun tebliğinden itibaren 7
gün içinde itiraz edilebilecek.
Duruşma yapılması, tarafların
istemine ve mahkemenin sonucuna bağlı olacak. Duruşma davetiyeleri,
duruşma gününden minimum 15 gün ilkin taraflara gönderilecek.
Bu
davalar dosyanın tekemmülünden yada ara karar, bulgu, bilirkişi
incelemesi ya da duruşma yapılması ihtiyaç duyulan hallerde bunların
tamamlanmasından itibaren en geç 15 gün içinde karara bağlanacak.
İstinaf istemi en geç 2 ay içinde karara bağlanacak
Verilen
nihai kararlara karşı bildiri tarihinden itibaren 15 gün içinde istinaf
yoluna başvurulabilecek. İstinaf dilekçeleri 10 gün içinde incelenecek
ve tebliğe çıkarılacak. İstinaf dilekçelerine yanıt verme süresi 15 gün
olacak. İstinaf istemi en geç 2 ay içinde karara bağlanacak.
Tam
yargı davalarıyla bu madde kapsamındaki iptal davaları beraber
görülemeyecek. Bu maddenin yürürlüğe girmiş olduğu tarihten ilkin beraber
açılmış olan iptal ve tam yargı davaları ayrılacak ve bu davalar
bulunmuş olduğu aşamadan itibaren görülmeye devam edilecek.
Düzenlemenin
yürürlüğe girmiş olduğu tarihten ilkin açılmış olan davalar hakkında da bu
madde hükümleri bulunmuş olduğu aşamadan itibaren uygulanacak.
Buna gore
işlemeye başlamış olan müdafa verme süresi, bilirkişi raporuna itiraz
süresi, istinaf müracaat süresi ve istinaf dilekçesine yanıt verme süresi
değişmeyecek.
Biriki yapı alanları tekrardan tanımlanıyor
Kanunla,
dış finansman imkanlarının Kentsel Dönüşüm Başkanlığına, krediye
ilişkin anlaşmadaki amaca sadık kalınarak kullandırılmasını sağlamak
suretiyle düzenleme de yapılmış oldu. Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin
Düzenlenmesi Hakkında Kanun’un “dış borcun tahsisi” tanımına “Kentsel
Dönüşüm Başkanlığına” ibaresi eklendi.
Kanunla Kentsel Dönüşüm
Başkanlığı, hususi bütçeli yönetim olarak teşkilatlandırılırken Dünya
Bankası tarafınca finanse edilen kredinin Kentsel Dönüşüm Başkanlığına
tahsisli olarak kullandırılmaya devam edilmesine yönelik düzenleme
yapılmış oldu.
Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında
Kanun’daki “biriki yapı alanı” tanımında değişikliğe gidildi. Biriki
yapı alanı tanımında yer edinen “yeni yerleşim alanı olarak” ibaresi
metinden çıkarılırken bu düzenlemenin gerekçesinde, uygulamada oluşturulan
davalarda, herhangi bir taşınmazın biriki yapı alanı olarak
belirlenebilmesi için meskun alanlar haricinde olması gerektiği yönünde
değerlendirme yapılarak yargı kurulduğu, yerleşim yerlerinde yer edinen
parsellerin de biriki yapı alanı olarak belirlenmesinin mümkün olmasının
amaçlandığı açıklandı.
Kanunla riskli yapı tespiti ve Gömü
taşınmazlarının değerlendirilmek suretiyle Bakanlığa tahsisine ilişkin
vazife, hak ve yetkilerin bundan sonrasında Kentsel Dönüşüm Başkanlığınca
kullanılmasını sağlamak suretiyle değişim yapılmış oldu.
Buna gore,
riskli yapı tespiti Kentsel Dönüşüm Başkanlığı yada idarece resen
yapılabilecek. Uygulamada bazı maliklerce yada kiracılarca riskli yapı
tespiti yapılmasının zorla izin verilmediği ve kendi bağımsız birimlerinden tespit
için numune alınmasına müsaade edilmediği görüldüğünden, riskli yapı
tespitinin, gerekmesi halinde mülki yönetim amiri tarafınca verilecek
yazılı izne istinaden kafi kolluk kuvveti marifetiyle kapalı kapılar
yada alanların açtırılması suretiyle yapılabilmesine olanak sağlanacak.
Riskli
yapı tespitine ilişkin detayları ihtiva eden tutanak, riskli yapıya
asılacak, maliklere e-Devlet Kapısı üstünden bildirim yapılacak ve
ilgili muhtarlıkta 15 gün süreyle duyuru edilecek. Tespite ilişkin
detayları ihtiva eden tutanağın muhtarlıkta yapılacak ilanın son günü
hak sahiplerine bildiri edilmiş sayılacak.
Gerçek yada hususi hukuk
tüzel kişilerince mülkiyetlerindeki taşınmazların biriki yapı alanı
olarak belirlenmesi talebinde bulunulabilmesi için; bu taşınmazların
yapılaşmaya esas arsa metrekaresinin yüzde 30’unun mülkiyetinin devrine
muvafakat edilmesi yada aynı miktarın değerinin dönüşüm projeleri hususi
hesabına gelir olarak kaydedilmek suretiyle Kentsel Dönüşüm Başkanlığına
verilmesi gerekecek.
Kolluk kuvveti marifetiyle tahliye
Alanlarda
uygulama süresince bayındır ve yapılaşma haklarının kısıtlanması ve
alandaki yapılara verilen elektrik, su ve naturel gaz benzer biçimde hizmetlerin
durdurulması mevzularında Bakanlığa verilen vazife ve yetkiler Kentsel
Dönüşüm Başkanlığınca kullanılacak.
İstanbul’da dönüşümü
hızlandırmak için başlatılan “yarısı bizlerden” kampanyasının
uygulanabilmesi için hak sahiplerine yapım için mali yardım
yapılabilmesine yönelik kanunda düzenleme yapılmış oldu.
Riskli
yapıların yıktırılması mevzusunda Bakanlığa verilen vazife ve yetkiler de
bundan sonrasında Kentsel Dönüşüm Başkanlığınca kullanılacak.
Riskli yapıların yıktırılması için maliklere tek seferde 90 günden fazla olmamak suretiyle süre verilecek.
Kanun
kapsamındaki yapıların tahliyesinin engellenmesi durumunda; mülki yönetim
amiri tarafınca verilecek yazılı izne istinaden kafi kolluk kuvveti
marifetiyle tahliye yapılacak.
Başkanlık yada yönetim tarafınca
meydana getirilen yada yaptırılan riskli yapı tespit, tahliye ve yıktırma
harcamaları, hisseleri oranında maliklerden öğrenim edilecek.
Kanun
kapsamındaki yapıların tahliyesine ve yıktırılmasına ilişkin olarak ayni
ve kişisel hak sahiplerine yapılacak tebligat, tahliye ve yıktırmaya
ilişkin tutanağın yapıya asılması, maliklere e-Devlet Kapısı üstünden
bildirilmesi ve ilgili muhtarlıkta 15 gün süreyle duyuru edilmesi
suretiyle yapılacak. Tahliye ve yıktırmaya ilişkin işlem, muhtarlıkta
meydana getirilen ilanın son günü ayni ve kişisel hak sahiplerine bildiri edilmiş
sayılacak.
Yoksul yada dar gelirli olarak kabul edilenlere verilecek bağımsız bölümler
Kabul
edilen kanuna gore, kentsel dönüşümlerde, yapı ruhsatı alınması da
dahil olmak suretiyle tüm iş ve işlemler, hisseleri oranında maliklerin salt
çoğunluğu ile almış olduğu karara istinaden yapılabilecek.
Salt
çoğunluk ile karar alan malikler tarafınca, alınan karar ile antak kalma
şartlarını ihtiva eden teklifin salt çoğunlukla alınan karara katılmayan
maliklere, noter vasıtasıyla yada ilgili muhtarlıkta 15 gün süre ile
duyuru edilmek suretiyle bildirilecek.
Satış işleminin satış
bedelinin noksan hesaplandığı öne sürülen sebebi ile iptal edilmesi durumunda,
satış bedeli ile yargı sonucunda belirtilen şekilde hesaplanacak karşılık
arasındaki fark, hisseyi satın alan malik tarafınca hissesi satılan
eski malike ödenecek.
Yoksul yada dar gelirli olarak kabul
edilenlere verilecek bağımsız bölümler için gerçek sahibinin borçlanmasının
gerekmesi fakat gerçek sahibinin borçlanma bedelini ödeyecek mali gücünün
olmaması durumunda, gerçek sahibi adına isabet eden bağımsız birimin tapuda
gerçek sahibi ile Başkanlık adına paylı iyelik esaslarına gore tescil
edilmesi mümkün olduğundan, bu şekilde bir durumda gerçek sahibinin üstüne
kayıtlı ikamet edebileceği konut nitelikli başka bir gayrimenkulü yok
ise bu bağımsız bölümler üstünde hak sahibine ve gerçek sahibi evli ise
işlem yapıldığı tarihteki eşine oturma hakkı tanınacak.
Arsa haline gelen taşınmazda ortaklığın giderilmesi için dava açılabilecek
Kentsel
Dönüşüm Başkanlığına devredilen Gömü taşınmazları; Bakanlığın bağlı,
ilgili ve ilişkili kurum ve kuruluşları ile bunların iştiraklerine,
belediyelere ve bunların şirketlerine, kamu kurum ve kuruluşları ile
kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına, belediye ve mücavir alan
sınırları içinde olup 30 Mart 2014 tarihinden ilkin üstünde yapılanma
olan taşınmazların ilk olarak yapı sahipleri ile bunların kanuni yada
akdi haleflerine rayiç karşılık üstünden; minik endüstri sitesi yapılmak
suretiyle bu amaçla kurulmuş kooperatiflere ve belediyelere ise rayiç
bedelin yüzde 50’sinden azca olmaması kaydıyla Başkanlıkça belirlenecek
karşılık üstünden direkt satılabilecek yada Başkanlıkça belirlenecek
karşılık üstünden direkt kiralanabilecek.
Kentsel Dönüşüm
Başkanlığının ön alım hakkı, başkanlığın yada Hazinenin kanun
kapsamındaki taşınmazlarda paydaş olup olmadığı ile bu taşınmazlarda
paylı yada müstakil iyelik olup olmadığına bakılmaksızın, bu
taşınmazların tamamen yada kısmen alanda yada parselde malik olanlar
dışındaki üçüncü kişilere satışı durumunda kullanılacak.
Kanun
kapsamındaki alanlar ve parsellere ilişkin olarak onaylanan bayındır ve
parselasyon planları, ilgili Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl
Müdürlüğünde 15 gün süreyle duyuru edilecek. Bu planlara itiraz, duyuru
süresi içinde ilgili Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl
Müdürlüğüne yapılacak ve itirazlar bakanlıkça 5 gün içinde
değerlendirilecek. İtirazların reddedilmesi halinde, planlar başkaca bir
onay işlemine gerek kalmaksızın ret sonucu tarihinde kesinleşecek.
Düzenleme
kapsamındaki uygulamalar ile bu uygulamalar için karar alınması ve
uygulamaların yürütülmesi mevzularında Başkanlıkça lisanslandırılacak
kuruluşlar etkinlik gösterebilecek.
Mali ve özlük hakları da düzenlendi
Düzenleme kapsamındaki
yapıların yıktırılmasından sonrasında arsa haline gelen taşınmazda ortaklığın
giderilmesi için Türk Çağdaş Kanunu hükümlerine gore dava açılabilecek
sadece ortaklığın giderilmesi için dava açılmış olması, bu düzenleme
kapsamında hisseleri oranında paydaşların salt çoğunluğu ile karar
alınmasına ve bu karara gore işlem yapılmasına engel teşkil etmeyecek.
Kanunla, Kentsel Dönüşüm Başkanlığı yönetici kadrolarının mali ve özlük hakları da düzenlendi.
Kanunla
riskli yapı tespiti, Kentsel Dönüşüm Başkanlığınca talep edilmesi
halinde mülki yönetim amiri tarafınca verilecek yazılı izne istinaden
kafi kolluk kuvveti marifetiyle resen yapılabilecek.
Verilen
sürede yapıların tahliye edilmemesi durumunda, mülki yönetim amiri
tarafınca verilecek yazılı izne istinaden kafi kolluk kuvveti
marifetiyle tahliye ve yıktırmaya yönelik iş ve işlemler, Kentsel
Dönüşüm Başkanlığınca yapılabilecek.
Hak sahipliği emek harcamaları,
gerçek sahibinin mevcut taşınmazının kıymeti ile yeni yapıda hak sahibine
verilecek konut yada iş yerinin kıymeti gözetilerek yada Başkanlıkça
karar alınması halinde kat karşılığı, kazanç paylaşımı ve benzeri
usullerle yürütülecek.
Gerçek sahibinin borçlanmasının gerekmesi
durumunda, borçlanma bedeli üstünden gerçek sahibi ile sözleşme yapılacak
ve borçlanma bedelinin tamamı ödenmeden tapuda devredilemeyecek.
Bilirkişilik Kanunu’nda düzenleme yapılmış oldu
Kentsel
Dönüşüm Başkanlığı tarafınca inşa edilecek yapılara bayındır planlarında o
maksada tahsis edilmiş olmak, uygulama bayındır planı ve mevzuata aykırı
olmamak suretiyle mimari, statik, döşem ve her türlü fenni mesuliyetin
başkanlık tarafınca üstlenilmesi ve mülkiyetin belgelenmesi kaydıyla
başkaca belge istenmeksizin müracaat tarihinden itibaren 30 gün içinde
avan projeye gore yapı ruhsatı ve bu yapıların tamamlanmasının akabinde
de 30 gün içinde yapı kullanma izni verilecek.
Kentsel Dönüşüm
Başkanlığının gelirleri, genel bütçeden yapılacak Gömü yardımları her
türlü nakdi, göç eder ve taşınmaz niteliğindeki bağış ve yardımlar,
başkanlık tarafınca gerçek ve tüzel kişilere verilecek informasyon, belge ve
hizmetler karşılığında alınacak ücretlerden, göç eder malların satışından
yada kiraya verilmesinden ya da işletilmelerinden elde edilmiş
gelirlerden, taahhütlerini tamamen yada kısmen yerine getirmeyen
yüklenicilerden alınan tazminatlar ile gelir kaydedilen teminatlardan ve
öteki gelirlerden oluşacak.
Dönüşüm projeleri hususi hesabı 31
Aralık 2025 itibarıyla kapatılacak. Bu tarih itibarıyla söz mevzusu
hesapta bulunan nakit tutarları bir taraftan Başkanlık bütçesine öz gelir,
öteki taraftan mevcut yada yeni açılacak bütçe tertiplerine Başkanlıkça
ödenek kaydedilecek. Hususi hesaba ilişkin hak ve yükümlülükler başkanlığa
devredilecek.
Kanunla , Bilirkişilik Kanunu’nda düzenleme
yapılmış oldu. Buna gore, 6 Şubat Kahramanmaraş merkezli depremler sebebiyle
genel hayata etkili afet bölgesi kabul edilen yerlerde, 1 Ocak 2028’e
kadar, adli ve yönetimsel yargı mercilerinde depremlerle bağlantılı olarak
görülmekte olan iş, dava, soruşturma ve kovuşturmalarda bilirkişi
görevlendirmesi yapılabilecek.
Asgari şartları taşıyan sadece
ilgili bilirkişilik bölge sıralamasında yada listelerinde yer almayan
bilirkişilerin, ilgili kanunlardaki usule doğal olarak olmadan
görevlendirilmesine olanak tanınacak.
Teklifin yasalaşmasının peşinden TBMM Başkanvekili Gülizar Biçer Karaca, birleşimi bugün saat 14.00’te toplanmak suretiyle kapattı.
