AA
Askeri amaçlarla geliştirilen, Kahramanmaraş merkezli depremlerde 50’den fazla kişinin enkazdan kurtarılmasını elde eden “Duvar Arkası Radar”a (DAR) arama-kurtarma ekiplerinin gözdesi oldu.
Şimdi ise cihazın naturel afetlerdeki etkinliğini güçlendirecek emekler yapılıyor.
Ürünü geliştiren müdafa teknolojileri şirketinin Önder Teknikeri Yusuf Hayırlı, şirket yerleşkesindeki teknoloji yayınlanma alanında cihazın işlevini söyledi.
Duvarların arkasından canlı tespiti yapılıyor
Burada inşaatlarda zemine dökülen “tabliye betondan” oluşturulan 2 blok ve bir sıvalı tuğla duvarın arkasındaki canlının tespiti için aleti kullanan Hayırlı, 3 duvarın arkasında canlının nefes alıyor olması ve göğüs kafesi hareketi, omuz hareketi, el sallama, parmak oynatma şeklinde mikro-makro hareketlerinin DAR tarafınca tespit edilebildiğini söylemiş oldu.
“Bizim faydamız ‘3 metre ileride, bir metre sağda’ şeklinde konum bilgisi vermek oldu”
Hayırlı, aslen müdafa sanayisi için üretilmesine karşın DAR’ı depremde yıkıntı ortamında kullanmayı denediklerini kaydetti. Cihazın sağlamış olduğu katkıya dikkati çeken Hayırlı, şu şekilde konuştu:
Yıkıntı ortamında normalde 22 metre olan mesafemiz enkazın durumuna bakılırsa 10, 7, 5 metre olacak şekilde düştü. Duvarların kalınlıkları, içerideki eşya yoğunluğu, buzdolabı vesaire şeklinde eşyalar da bizim çalışmalarımızı etkiledi. Arama-kurtarma çalışmalarında depremzedeye seslenerek, nefes alması kafi fakat ‘elini-kolunu salla’ şeklinde kendisini uyarıp, hareketlerini fazlalaştırarak yerinin tespitini kolaylaştırmayı sağladık. Bir an ilkin takımlar girerek depremzedeyi enkazdan çıkardılar. Bizim faydamız ‘3 metre ileride, bir metre sağda’ şeklinde konum bilgisi verdiğimiz için hem depremzedeyi enkazı boşaltma esnasında zarar vermeden çıkarmak mümkün oldu hem de 10-12 saat devam eden yıkıntı boşaltma sürecini 1,5-2 saate düşürdük.
Terörle savaşım, rehine kurtarma operasyonlarında da kullanılıyor
DAR’ın ultra geniş bant radar sinyaller vasıtasıyla gözle temas, erişim mümkün olmayan yerlerde, kapalı mekanlarda arka tarafta bulunan canlının tespit edilmesi amacıyla geliştirildiğini özetleyen Hayırlı, radarın hususi birlikler tarafınca meskun mahal operasyonları, terörle savaşım, rehine kurtarma operasyonları şeklinde alanlarda kullanıldığını dile getirdi.
DAR ile kurtarılan hayatlar
Aleti geliştirirken depremde, naturel afetlerde, çığda ve yangında kullanılabileceğini öngördüklerini vurgulayan Hayırlı, zelzele sonrası yürüttükleri faaliyetlere ilişkin şunları söylemiş oldu:
Toplamda 50’nin üstünde vatandaşımızın yeri tespit edildi
Depremin boyutunun oldukca büyük olmasıyla birlikte ekip olarak 8 şahıs, 4 cihazla Hatay bölgesine ulaştık. Depremde ilk kez kullanılan bir ürün. Müdafa sanayisi için üretilmiş bir ürünü zelzele ortamında ilk enkazlarda deneyimleyerek daha önlemli ilerledik. Aygıt kendini de kabul ettirdikten sonrasında 4 ekibe bölünerek daha süratli şekilde enkazlarda emek harcama yaptık. Toplamda 50’nin üstünde vatandaşımızın yerinin tespitini yaptık.
İlk olarak Hatay’daki enkazda çalıştırıldı
İlk Hatay bölgesi Odabaşı Mahallesi’nde çalışmalara başladık. Burada itfaiye ile beraber çalışıyorduk. İlk çalışmamızda arka tarafı pres olmuş, ön tarafında açıklık bulunan bir bölgeden ses geldiğini söylüyordu takımlar. Burada 5-5,5 metreden tespit yaptık. Aleti ilk kez kullandığımız için birazcık daha içeri götürmek istedik. Enkazın içine girerek ortalama 2,5 metreden tespit aldık. Ekiplerin çalışmasıyla 1,5-2 saat sonunda yabancı uyruklu bir kadının canlı olarak çıkmasında vesile olduk. Sonrasında Oduncu Apartmanı bölgesine götürdü bizi takımlar. Burada 4,5 metre aşağıda Reyhan Hanım’ın yerini tespit ettik.
Ses gelen bölgelere yöneldik
Bu esnada tam aksi istikametten zayıf zayıf sinyaller alıyorduk. Vatandaşlara soruldu, o dairede bir anne ve bebeğinin yaşamış olduğu bilgisini aldık. Reyhan Hanım’ın iyi bulunduğunu teyit ettikten sonrasında önceliği bebeğe verdik. Takımlar anne ve bebeğine ulaştı, anne vefat etmişti maalesef fakat 7 aylık bebeği enkazdan sağ salim çıkardılar. Sonrasında bodrum kata düşen Reyhan Hanım kurtarıldı. Birinci kata çıkarak yeniden aramalarımıza devam ettik. Yatak odası, ebeveyn banyosu şeklinde bir yerden karşı daireden bulunduğunu tahmin ettiğimiz 2,5 metreden sinyaller alıyoruz. Bu sefer ekipleri o tarafa yönlendirdik. Uğultu şeklinde ses aldık, Arapça mı konuşuyor anlayamadık. Takımlar 2-2,5 saat çalışıp karşı daireden tam 7 kişiyi aldılar. Biz seslendikçe hep bir ağızdan konuştukları için uğultuyu alıyormuşuz. 7 kişiyi kurtarmak bizi oldukca mutlu etti. Sonrasında 2 metre ileride bir metre sağda, 5 metre ileride 2 metre sağda şeklinde konum vererek öteki enkazlarda çalışmalara devam ettik.
Zamana karşı yarışta katkı sağlamış oldu, kabiliyetleri artacak
Yusuf Hayırlı, DAR’ın bilhassa zamana karşı yarışta arama-kurtarma ekiplerine yarar sağladığını altını çizdi.
Konumla hareket edilmiş olduğu için emekler esnasında depremzedenin zarar görmesinin önüne geçilmesinin de mühim bir katkı bulunduğunu dile getiren Hayırlı, “Sahada daha çok DAR olsaydı bir ihtimal daha çok cana ulaşmak mümkün olacaktı.” dedi.
Depremlerdeki kullanımı sonrasında DAR’a yönelik ilgiye ilişkin sorular üstüne Hayırlı, şu şekilde konuştu:
Döndükten sonrasında AFAD, AKUT, GEA şeklinde arama-kurtarma ekipleri, çeşitli şehirlerimizin itfaiyeleri görüşme talebinde bulundular. Kendileriyle demolarımızı yaptık, cihazımızın kullanımı mevzusunda informasyon verdik. Pozitif yönde dönüşler var, görüşmeler de devam ediyor. Önümüzdeki dönemde DAR sayısının artacağını düşünüyoruz. Yerli ve ulusal cihazımızı arama-kurtarma ekiplerinin elinde görmek bizi mutlu edecektir.
Aygıt şimdi zelzele kurtarmaları için geliştirilecek
STM’nin DAR’a yönelik devam eden çalışmalarına ilişkin de değerlendirmede bulunan Hayırlı, şunları kaydetti:
Terörle savaşım için tasarlayıp ürettiğimiz cihazımızı yıkıntı ortamında daha etkin iyi mi kullanılırız, 3-4 duvarın değil de 5-6 duvarın arkasını iyi mi görebiliriz arayışı içindeyiz. Zira dik duran, düzgüsel duran bir binada 22 metreye kadar tespit yapabiliyoruz fakat zelzele ortamında enkazın da iyi mi yıkıldığına bağlı olarak bu mesafe düşüyor. 4, 5, 6 kat duvarlar üst üste gelmiş. Biz aradaki boşlukları kullanarak tespitlerimizi yaptık. Daha da geliştirerek 5 kat, 6 kat, bir ihtimal daha üstü duvarlarda iyi mi tespitler yapabiliriz, buna çalışacağız.
